Renate Kerkhofs

Kunstzinnig blauw

​

​De vernissage van de tien één vierkante meter grote werken was een succes. Dat was overigens ook meteen de titel van de expositie: ‘tien vierkante meter’. En die titel had niet alleen de belangstelling gewekt van de genodigden maar ook van de regionale en de landelijke pers. Dat ook de vakpers niet ontbrak was een evidentie. Gertjan Olyslagers was dan ook een gevestigde waarde die in kunstkringen alom gerespecteerd werd. Zijn minimalistische schilderijen werden wereldwijd geroemd. Kunst van zijn hand was te vinden van Parijs tot New York. En een vernissage van hem was meer dan een tentoonstelling, het was een gebeurtenis, waarop enkel de happy few werden uitgenodigd. Met andere woorden; de mensen die het gemaakt hadden, in welke branche dan ook.
De één vierkante meter-werken waren weergaven van mensen in situaties. Gewone mensen in alledaagse taferelen, ongewoon geportretteerd.
De volgende dag zou een vooraanstaand kunstmagazine blokletteren: Met zijn werken van een zinnelijk monochroom minimalisme weet Gertjan Olyslagers de discussie over de essentie van de schilderkunst nieuw leven in te blazen. Zijn één vierkante meter-werken verwerpen de dominantie van de visuele perceptie waardoor een accumulatie van tijdloosheid en beschouwend percipiëren prominent wordt. Uitgevoerd in kleuren van een usurperende puurheid, wordt immers een gevoel van transcendente tijdloosheid gecreëerd die de toeschouwers dwingt te reflecteren over de esthetiek die het kunstwerk uitademt. Het kijken zelf wordt derhalve naar een exquis kijkervaringsniveau getild.
En daarmee sloeg de verslaggevende kunstcriticus de nagel op de kop.

 

‘Op dit werk “vrouwelijke curve” ben ik uitermate trots,’ deelde Gertjan Olyslagers het groepje geïnteresseerden dat zich rond hem en het overwegend blauwe canvas had verzameld, mee. Ze hingen aan zijn lippen, elk woord door hem uitgesproken opzuigend in een poging om ze te verankeren in hun hersencellen. Ondertussen vulde een geruisloze zwarte schim de glazen nog een keer bij met Brut Réserve Grand Cru. 

‘Door de manipulatie van mijn materialen kwam een unieke weergave van de omtrek van een jonge vrouw tot stand.’ Die toelichting maakte dat alle ogen zich richtten op Helga, van wie iedereen wist dat zij zijn muze was. Helga, de lange blondine in de gouden, asymmetrische jurk die zich sinds kort mevrouw Olyslagers mocht noemen. Een dergelijke jurk zou een misdaad zijn aan het lichaam van eender welke andere vrouw, maar Helga’s weelderige vormen gaven het een sensuele flair. Gertjan lachte beminnelijk, hij was trots op zijn twintig jaar jongere echtgenote die bij elke gelegenheid wist te schitteren. En het gaf zijn mannelijkheid een boost om te weten dat elke seksegenoot in deze ruimte hem bewonderde om zijn talent maar hem benijdde om zijn vrouw.
Gertjan ging verder, de aandacht opnieuw naar zijn persoon toetrekkend: ‘ De verschillende lagen van het dominante aquamarijn worden afgewisseld met een transparante subtiele mengeling waardoor de visuele kwaliteiten van dit werk worden bestendigd. Let wel, elke verflaag is een registratie van een moment in het productieproces, met name dit werk vereiste heel wat voorstudies om het gewenste effect te bekomen.’

‘Van jouw vrouw wil ik ook wel een aantal voorstudies maken,’ dacht een gerenommeerd kunstcriticus heimelijk. En hij wierp een steelse blik op Helga die als een oogverblindende verschijning rondzweefde. Hier betoverende glimlachjes, daar amicale schouderklopjes uitdelend. Participerend aan gesprekken van een duizelingwekkende oppervlakkigheid met enkel de meest invloedrijke genodigden. Maar van de beminnelijke lippen van deze vrouw klonk zelfs de meest klinkklare onzin als een epos van Homerus. De echtgenote van de kunstcriticus had na twintig jaar huwelijk een telepathisch doorzicht in de gedachtegang van haar man. De por in zijn zij die ze hem toediende, bracht hem terstond terug in de realiteit.
‘En wat brengt u tot uitdrukking met het onbeschilderde vlak in de rechterbenedenhoek?’ stiet hij met  een pijnlijke grimas uit, ‘moeten we dit opvatten als een essentieel kenmerk van een rebelleren tegen een formalistische perceptie van het kunstwerk?’
Gertjan lachte minzaam. Hij nipte van zijn champagneglas alvorens de onbeschilderde plek toe te lichten: ‘Net als een vrouw is een kunstwerk een evoluerend gegeven’. Hij legde verder uit dat door deze onvolmaaktheid de vormen en contrasten in de tonaliteit van het schilderij zichtbaar werden. Daarnaast vormde het een aanzet om het schoonheidsbewustzijn uit het werk te verdrijven, het te ontdoen van het voor de hand liggende. Waardoor de esthetische ervaring veranderde in een ruimere opvatting van alle aspecten van het leven. Zijn publiek knikte begrijpend. Gertjan Olyslagers was een kunstenaar op velerlei vlakken, ook met taal sprong hij uitermate kunstzinnig om.
 

Het was ver voorbij middernacht toen Gertjan en Helga zich door een taxi naar hun hotel lieten voeren. ‘O ja, schat,’ herinnerde Helga zich plots een voorval van enkele maanden geleden, ‘wat ik je steeds vergeet te vragen. Over dat schilderij dat je “vrouwelijke curve” hebt genoemd, dat volledig blauwe doek. Weet je wel?’  Gertjan knikte vergenoegd, zich al op voorhand verkneukelend op de vraag die ging komen en het antwoord dat hij erop kon geven. ‘Je kwam op zeker moment toch zonder blauw te zitten, weet je nog? Je werd daar toen verschrikkelijk boos over. Welke uitleg heb je verzonnen over die hoek die je niet meer kon verven omdat je blauw op was?’